جمشید مشایخی در ۶ آذرماه سال ۱۳۱۳ در جاجرود بدنیا آمد. و در زمینه بازیگری تحصیل کرد ولی آن را ناتمام گذاشت. و به استخدام اداره هنرهای دراماتیک درآمد.
کار تئاتر را از سال ۱۳۳۶ با بازی در نمایش های “بعد از سی سال” به کارگردانی علی نصیریان ” آی بی کلاه، آی با کلاه” اثر غلامحسین ساعدی و “لانه شغال و افعی” کار علی نصیریان و مرده‌های بی کفن و دفن اثر ژان پل سارتر آغاز کرد.
با ایفای نقش در فیلم کوتاه «جلد مار» هژیر داریوش به همراه فخری خوروش جلوی دوربین رفت.
اما نخستین اثر مهم او بازی در نقش خان دایی در فیلم قیصر ساخته مسعود کیمیایی بود. از این پس نقش مردان جا افتاده تیپی برای او شد که در فیلم‌های متعددی تکرار شد.
چهره‌اش در سال‌های حضور در سینمای ایران تغییر چندانی نکرد و در بیشتر نقش‌هایش سبیل همیشگی را بر صورت داشت، اما تنوع نقش‌هایش (از ناصرالدین شاه تا رفتگر شهرداری، از شاهزاده قاجاری تا رضا تفنگچی) در سینمای ایران مثال زدنی است.
همکاری با فیلم‌سازانی معروف چون داریوش مهرجویی، بهمن فرمان آرا ، علی حاتمی و ناصر تقوایی عاملی شد که در آثاری بازی کند که با جریان روز سینمای ایران در پیش از انقلاب تفاوتی آشکار داشت.
او از بازیگرانی بود که در سینمای پیش از انقلاب چهره نشد، و در فیلم‌هایی که بازی می‌کرد از بازیگران مورد پسند عامه نبود و تماشگر خاص خود را داشت.
اما پس از انقلاب بود که جشمید مشایخی با کوچ و خانه نشینی بسیاری از بازیگران تراز اول آن زمان کارش دیده شد.
و چندین هنرپیشه معتبر سینما و تئاتر ایران، با وجود سابقه طولانی در سینما و تئاتر پیش از انقلاب، چهره‌های جدید سینمای ایران شدند.
از این میان علی حاتمی کارگردانی بود که به چهره شدن بازیگران قدیمی تئاتر و سینمای ایران مانند عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، داود رشیدی، علی نصیریان که کمتر شناخته شده بودند کمک کرد .
بازی جمشید مشایخی در مجموعه تلویزیونی “هزار دستان” و فیلم “کمال الملک” باعث شد تا به یکی از بازیگران منتخب نقش های تاریخی تبدیل گردد.
جمشید مشایخی در ششمین دوره چهره‌های ماندگار به عنوان چهره ماندگار سینمای ایران برگزیده شد و در آبان ماه سال ۸۵ در پاریس به خاطر ۵ دهه فعالیت هنری از او تجلیل به عمل آمد.
آذرماه ۸۵ هم بزرگداشتی به پاس ۵۰ سال فعالیت هنری او در عرصه بازیگری تئاتر و سینما در تهران برگزار شد.
از وی سه فرزند به نام‌های نادر، نغمه و سام بجا مانده است که نادر از شناخته شده ترین آهنگسازان ایران است و رهبری ارکستر سمفونیک تهران را نیز برعهده داشته است.
او روز سیزدهم فروردین ماه ۱۳۹۸ و در حالی که به علت بیماری ایام نوروز را در بیمارستان عرفان تهران سپری کرده بود در سن ۸۵ سالگی درگذشت.
جوایز
- برندهٔ تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در هفتمین دورهٔ جشن خانهٔ سینما بابت ایفای نقش در فیلم بانوی من (۱۳۸۲)
- نامزد دریافت تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد در سومین دورهٔ جشن خانهٔ سینما بابت ایفای نقش در فیلم کمیته مجازات (۱۳۷۸)
- جایزهٔ بهترین بازیگر مرد بابت ایفای نقش در فیلم پدربزرگ در جشنواره بین‌المللی فیلم پیونگ‌یانگ (۱۳۶۴)
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر بابت ایفای نقش در فیلم گل‌های داوودی (۱۳۶۳)
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر بابت ایفای نقش در فیلم کمال‌الملک (۱۳۶۳)
آثار سینمایی
- بن‌بست وثوق (۱۳۹۵)
- رفقای خوب (۱۳۹۴)
- پدر آن دیگری (۱۳۹۳)
- پایان خدمت (۱۳۹۲)
- رنج و سرمستی (۱۳۹۲)
- چک (۱۳۹۰)
- جرم (۱۳۸۹)
- سیزده ۵۹ (۱۳۸۹)
- زمهریر (۱۳۸۸)
- یک گزارش واقعی (۱۳۸۷)
- نسکافه داغ داغ (۱۳۸۵)
- این ترانه عاشقانه نیست (۱۳۸۴)
- یک بوس کوچولو (۱۳۸۴)[۲۲]
- پل سیزدهم (۱۳۸۳)
- بله برون (۱۳۸۲)
- شمعی در باد (۱۳۸۲)
- آبادان (۱۳۸۱)
- بانوی من (۱۳۸۱)
- چشمان سیاه (۱۳۸۱)
- خانه‌ای روی آب (۱۳۸۰)[۲۲]
- بادام‌های تلخ (۱۳۷۶)
- طهران روزگار نو (۱۳۷۸)
- کمیته مجازات (۱۳۷۷)
- تنها (۱۳۷۶)
- حریف دل (۱۳۷۵)
- اعاده امنیت (۱۳۷۴)
- سلام به انتظار (۱۳۷۴)
- اشک و لبخند (۱۳۷۳)
- التهاب (۱۳۷۳)
- بی‌قرار (۱۳۷۳)
- حالا چه شود! (۱۳۷۳)
- راه افتخار (۱۳۷۳)
- روز واقعه (۱۳۷۳)
- کوسه‌ها (۱۳۷۳)
- مجازات (۱۳۷۳)
- آلما (۱۳۷۱)
- دلاوران کوچه دلگشا (۱۳۷۱)
- شکوه بازگشت (۱۳۷۱)
- ماه عسل (۱۳۷۱)
- خانواده کوچک ما (۱۳۷۰)
- دندان طلا (۱۳۷۰)
- راز چشمه سرخ (۱۳۷۰)
- چون ابر در بهاران (۱۳۶۹)
- گالان (۱۳۶۹)
- ملک خاتون (۱۳۶۹)
- دخترک کنار مرداب (۱۳۶۸)
- رانده شده (۱۳۶۸)
- سرب (۱۳۶۷)
- شاخه‌های بید (۱۳۶۷)
- تحفه‌ها (۱۳۶۶)
- سایه‌های غم (۱۳۶۶)
- سیمرغ (۱۳۶۶)
- مکافات (۱۳۶۶)
- تصویر آخر (۱۳۶۵)
- حریم مهرورزی (۱۳۶۵)
- سراب (۱۳۶۵)
- طلسم (۱۳۶۵)
- ملاقات (۱۳۶۵)
- آوار (۱۳۶۴)
- پدربزرگ (۱۳۶۴)
- ستاره دنباله‌دار (۱۳۶۴)
- گردباد (۱۳۶۴)
- گمشده (۱۳۶۴)
- پیراک (۱۳۶۳)
- گل‌های داوودی (۱۳۶۳)
- تفنگدار (۱۳۶۲)
- خانه عنکبوت (۱۳۶۲)
- کمال‌الملک (۱۳۶۲)
- دادا (۱۳۶۱)
- گفت هرسه نفرشان (۱۳۵۹)
- سوته‌دلان (۱۳۵۶)
- شارلوت به بازارچه می‌آید (۱۳۵۶)
- ماهی‌ها در خاک می‌میرند (۱۳۵۶)
- بت‌شکن (۱۳۵۵)
- ماه عسل (۱۳۵۵)
- ذبیح (۱۳۵۴)[۲۳]
- صدای صحرا (۱۳۵۴)
- آب (۱۳۵۳)
- شازده احتجاب (۱۳۵۳)
- بی‌حجاب (۱۳۵۲)
- نفرین (۱۳۵۲)
- آبنبات چوبی (۱۳۵۱)
- اتل متل توتوله (۱۳۵۱)
- باشرف‌ها (۱۳۵۱)
- پدر که ناخلف افتد (۱۳۵۱)
- چشمه (۱۳۵۱)
- مطرب (۱۳۵۱)
- آسمون بی‌ستاره (۱۳۵۰)
- پل (۱۳۵۰)
- سه تا جاهل (۱۳۵۰)
- شکار انسان (۱۳۵۰)
- فریاد (۱۳۵۰)
- مردان خشن (۱۳۵۰)
- پسر زاینده‌رود (۱۳۴۹)
- جوانی هم عالمی دارد (۱۳۴۹)
- طلوع (۱۳۴۹)
- قیصر (۱۳۴۸)[۲۴]
- گاو (۱۳۴۸)[۲۴]
- خشت و آینه (۱۳۴۴)
